AI-onderzoek van krant- en radiodebat legt publieke opinie XTC bloot

Vernieuwend onderzoek van krant- en radiodebatten van Nederlandse media laat zien dat de complexe reputatie van ecstasy zich anders ontwikkelt op radio dan in kranten. Dat concludeert onderzoeker Berrie van der Molen in zijn proefschrift ‘Over XTC gesproken: Drugsdiscours in naoorlogse Nederlandse kranten- en radiodebatten’, waarop hij op 17 januari promoveerde. Voor zijn onderzoek maakte Van der Molen gebruik van de collectie van Beeld en Geluid, in nauwe samenwerking met data engineers van het instituut.

Doorzoekbaarheid audiobestanden

“Eigenlijk zie je de perspectieven die nu het debat over ecstasy domineren al terug in de eerste jaren waarin de drug populair werd in Nederland”, vertelt Van der Molen. Hij baseerde zijn analyse van de eerste twintig jaar ecstasy in Nederland op structureel onderzoek naar kranten- én radiodebatten. Dat laatste is vernieuwend, want tot voor kort waren radiodebatten niet doorzoekbaar op gesproken woord. Om de debatten in deze beide media naast elkaar te kunnen onderzoeken, maakte Van der Molen gebruik van de CLARIAH Media Suite waarin zowel de collectie van Beeld en Geluid als dat van de KB toegankelijk is.

Binnen digital humanities wordt al enkele jaren structureel onderzoek gedaan naar krantendebatten door middel van Optical Character Recognition (OCR). De recente beschikbaarheid van Automatic Speech Recognition (ASR) maakt gedigitaliseerde audiovisuele data doorzoekbaar op een vergelijkbare manier: met zoeken op trefwoord kan daardoor ook in het gesproken woord gezocht worden. Hierdoor is er sprake van een verhoging in doorzoekbaarheid van audiobronmaterial, zoals het bij Beeld en Geluid gedigitaliseerde radio-erfgoed. 

Tegenstrijdige betekenissen

Mediadebatten over drugs en ecstasy zijn sterk geladen en complex. Er spelen vaak meerdere connotaties naast elkaar: ecstasy is een relatief onschuldige partydrug, maar ook criminele handelswaar, en volgens weer anderen een bedreiging voor de jeugd. Van der Molen zag zulke verschillende betekenissen in de kranten vaak terug in afzonderlijke artikelen, terwijl er op de radio juist sterk gediscussieerd werd tussen belanghebbenden die overtuigd waren van hun eigen perspectief. De toevoeging van radio debatten aan zijn onderzoek “geeft een totaal andere inkijk in het publieke debat”, aldus Van der Molen.

Meer informatie over Van der Molens onderzoek? Neem dan contact op met Nieske Vergunst (Universiteit Utrecht): N.L.Vergunst@uu.nl, 06-2490 2801.

De CLARIAH Media Suite geeft onderzoekers toegang tot Nederlandse multimediale archieven uit de collecties van onder andere het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Eye Film Institute, Meertens Instituut, DANS en de Koninklijke Bibliotheek.